Vooraf

Deze opdracht gaat over hoe de hunebedbouwers leefden in Nederland rond 3400 v.Chr.

Aan het eind van deze opdracht:

• kun je aangeven wanneer de hunebedbouwers in Nederland leefden.
• kun je beschrijven wat hunebedden zijn en waarom ze werden gebouwd.
• beschrijf je in eigen woorden de begrippen Trechterbekercultuur en Bandkeramiekcultuur.

De antwoorden op deze vragen schrijf je in je schrift of typ je in OneNote.

Hunebedden

Hoe het ze lukte weet niemand, maar vroege landbouwers in deze streken wisten loodzware keien te versjouwen om er graven mee te bouwen. 'Hunebedden' worden ze genoemd, en ze zijn zo'n vijfduizend jaar oud. Je kunt ze zien in Drenthe, Groningen, Noord-Duitsland en Denemarken.

Ook toen de wereld vijfduizend jaar jonger was, woonden er mensen in de Lage Landen. Het weinige dat zij hebben nagelaten, ligt meestal verscholen in de grond. Maar in de provincie Drenthe liggen hun sporen gewoon aan de oppervlakte. Het gaat om hunebedden, reusachtige steenformaties die door mensenhanden geordend en op elkaar gestapeld zijn. Ze dienden als begraafplaats. Dat soort stenen grafkelders was in die tijd niet ongewoon. Maar lang niet overal zijn deze grafkelders gebouwd met zulke grote zwerfkeien. Die waren vooral te vinden in Drenthe, Denemarken en Noord-Duitsland. Zij moeten daar tijdens een van de ijstijden, zo'n 150.000 jaar geleden, terecht zijn gekomen.

Bij opgravingen in en rond hunebedden zijn geen skeletten gevonden - die zijn na al die duizenden jaren helemaal vergaan - maar wel grafgeschenken, die aan de gestorvenen werden meegegeven voor in het hiernamaals. Onder die geschenken bevonden zich ook bijzondere potten, die naar hun vorm 'trechterbekers' worden genoemd. Op basis van zulke en andere bodemvondsten hebben archeologen zich een beeld kunnen vormen van de levenswijze van de eerste generaties landbouwers. Zij lieten als eersten in deze streek het bestaan als jager en verzamelaar achter zich en vestigden zich op een vaste plek. Zij woonden in lemen boerderijen, hanteerden houten en stenen werktuigen en maakten dus potten om voorraden in te bewaren. Ongetwijfeld hebben zij ook afspraken gemaakt over bezit en rechtspraak, maar hoe die luidden is niet meer te achterhalen, omdat deze vroege boeren geen schrift kenden. Hun samenleving was een schriftloze samenleving.
Hoe deze mensen in staat zijn geweest om zonder machines stenen van de grond te krijgen die soms wel 20.000 kilo wegen, is ook nog steeds niet helemaal duidelijk. Waarschijnlijk maakten ze van grond een 'oprit', en gebruikten ze ronde stammetjes om de steen overheen te laten rollen. Als de stenen op hun plek lagen, werd de grond eronder weg gegraven, zodat een grafkamer ontstond.

In Drenthe zijn nog ruim vijftig hunebedden bewaard gebleven, en nog twee in Groningen. Het moeten er echter veel meer zijn geweest, want in de loop der eeuwen zijn heel wat hunebedden verdwenen, bijvoorbeeld omdat de stenen als bouwmateriaal werden gebruikt.

Opdracht 1

Beantwoord naar aanleiding van de clip de volgende vragen:

1. In welke provincie vind je veel hunebedden?
   1. Drenthe.
   2. Noord-Brabant.
   3. Limburg.
2. Wanneer zijn de Nederlandse hunebedden gemaakt?
   1. Tussen 34500 en 32500 v.Chr.
   2. Tussen 3450 en 3250 v.Chr.
   3. Tussen 450 en 250 v.Chr.
3. Hoe werd het volk van de hunebedbouwers wel genoemd?
   1. De Germaanse Hunnen.
   2. Het Keramiekvolk.
   3. Het Trechterbekervolk.
4. Waarvoor werden de hunebedden gebruikt?
   1. Voor het opslaan van allerlei goederen.
   2. Als grafkelders.
   3. Als hangplek.
5. In de videoclip wordt de vraag gesteld:
   "Hoe weet jij of de informatie die de geschiedenisboeken hierover geven betrouwbaar is."
   Bespreek samen de antwoorden op deze vraag.