Vooraf

Charles de Montesquieu

De trias politica is een politiek systeem dat werd beschreven door de Franse verlichtingsdenker Montesquieu. Hij wilde voorkomen dat te veel macht bij één persoon of bij één orgaan zou komen te liggen. De trias politica is nu nog steeds een belangrijk principe van de democratische staatsorganisatie. Daarom staat de trias politica centraal in deze opdracht.

Aan het eind van de opdracht:

• kun je in eigen woorden beschrijven wat wordt bedoeld met trias politica.
• kun je illustreren hoe de Amerikanen de trias politica hebben vormgegeven na de Amerikaanse Revolutie.
• kun je een schema van de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke machten op landelijk, provinciaal en gemeentelijk niveau maken.

De antwoorden op deze vragen schrijf je in je schrift of typ je in OneNote.

Opdracht 1

De Tweede Kamer

Trias politica
Tot aan de Verlichting werd er nooit echt nagedacht over de manier waarop macht werd uitgeoefend. Onder de verlichtingdenkers was het met name Charles de Montesquieu die zich profileerde op dit onderwerp. Montesquieu heeft de term trias politica nooit zelf gebruikt, maar heeft het politieke systeem wel beschreven. De trias politica wordt ook wel de driemachtenleer genoemd. De trias politica gaat uit van een scheiding der machten binnen een staat.
Ga op internet op zoek naar informatie over de trias politica.

Kijk ook even naar de voldende video:

Video: Scheiding der machten

Beantwoord de volgende vragen:

1. Over welke drie machten gaat het als we het hebben over de trias politca?
2. Wie heeft/hebben in Nederland op dit moment de wetgevende macht?
3. Wie heeft/hebben in Nederland op dit moment de uitvoerende macht?
4. Wie heeft/hebben in Nederland op dit moment de rechterlijke macht?
5. Ontwerp een schema van de drie machten op landelijk, provinciaal en gemeentelijk niveau.

Machtenscheiding
De politieke leer van de trias politica gaat uit van een scheiding van wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht. De machten hebben ieder hun eigen bevoegdheden en hun eigen zelfstandigheid. Er is geen macht die boven de andere machten staat. De mach

Opdracht 2

Amerika
Ga in de Kennisbank naar het onderdeel over de Amerikaanse Revolutie

KB: Noord-Amerika

KB: Amerikaanse Grondwet van 1787

Bestudeer de informatie over de 'Onafhankelijkheidsverklaring' en de 'Amerikaanse Grondwet van 1787'.

Beantwoord de volgende vragen:

• Welke persoon of instantie heeft de uitvoerende macht in de VS?
• Welke persoon of instantie heeft de wetgevende macht in de VS?
• Welke persoon of instantie heeft de rechtsprekende macht in de VS?
• Wat is geregeld in de Grondwet?
• Gelden in alle staten dezelfde wetten?

Bespreek met een klasgenoot waarom de trias politica eigenlijk het best past bij een democratisch systeem met een Grondwet en verkiezingen.

Opdracht 3

De vierde en vijfde macht

In een democratie zijn er ook nog andere organisaties of instellingen die macht hebben. Denk bijvoorbeeld aan de macht van de media of de macht van de milieubeweging of de macht van de ambtenarij of ...

Ga op zoek naar informatie over de 4e en 5e macht.

Wat vind jij, is het wel of niet wenselijk dat er naast de drie machten die binnen de trias politica ook nog allerlei mensen en groeperingen invloed proberen uit te oefenen op de besluitvorming.

Bedenk eerst zoveel mogelijk voordelen en nadelen van het bestaan van een vierde en vijfde macht. Maak een overzicht.
Discussieer daarna met een klasgenoot of het wel of niet wenselijk is dat er nog een vierde of vijfde macht is.

Begrippenlijst

Grondwet
De Grondwet is de belangrijkste wet van een staat. Deze wet bepaalt wie de macht in de praktijk uitoefenen in zo’n staat, hoe dat gebeurt en beschrijft daarnaast de rechten en plichten van elk individu.

George Washington
George Washington (1732-1799) was generaal, opperbevelhebber van de koloniën in de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog en de eerste president van de Verenigde Staten.

Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring
Een verklaring die grotendeels werd opgesteld door Thomas Jefferson en de onafhankelijkheid van de Britse monarchie inhield. Dit was de eerste keer dat verlichtingsideeën concreet in een staatsdocument werden opgenomen.

Vredesonderhandelingen Engeland
In 1782 startte Engeland de vredesonderhandelingen met de 13 voormalige koloniën. De Britse troepen trokken zich terug. Kort daarop was de stichting van de Verenigde Staten van Amerika als onafhankelijke republikeinse federatie een feit.

Thomas Jefferson
Thomas Jefferson (1743-1826) was aanhanger van de Verlichting en afkomstig uit Virginia. Hij schreef de tekst voor de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring.

Federatie
Bond van samenwerkende staten die elk hun eigen zelfstandigheid houden. De Verenigde Staten van Amerika was een federatie van staten waarbij elke staat een eigen bestuur had.

Trias politica
Trias politica, bedacht door verlichtingsfilosoof Montesquieu, wordt ook wel de driemachtenleer genoemd. Het is een politiek systeem dat ervoor zorgt dat de macht in drie delen is verdeeld: de wetgevende macht, de uitvoerende macht en de rechterlijke macht. Het idee achter de trias politica was dat er niet een macht zou ontstaan die de overhand zou krijgen.