Tijdvak 2 Tijd van Grieken en Romeinen (800- 500 n. Chr.)

 Kenmerkende aspecten:

• de ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en
  politiek in de Griekse stadstaat;

• de klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur

• de groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde

• de confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van Noordwest-Europa

• de ontwikkeling van het jodendom en het christendom als de eerste
  monotheïstische godsdiensten

Tijdvak 3 Tijd van  monniken en ridders (500-1000)

De vroege middeleeuwen

 Kenmerkende aspecten:

• de verspreiding van het christendom in geheel Europa

• het ontstaan en de verspreiding van de islam

• de vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid

• het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur

Tijdvak 4 De Tijd van steden en staten (1000-1500)

De late middeleeuwen

 Kenmerkende aspecten:

• de opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving

• de opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van
  steden

• het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht het primaat behoorde te hebben

• de expansie van de christelijke wereld naar buiten toe, onder andere in de vorm van de kruistochten

• het begin van staatsvorming en centralisatie

Tijdvak 5 Tijd van ontdekkers en hervormers (1500-1600)

De Zestiende Eeuw

 Kenmerkende aspecten:

• Het begin van de Europese overzeese expansie.

• Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling.

• De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke Oudheid.

• De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had.

• Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat.

Tijdvak 6 Tijd van regenten en vorsten (1600-1700)

De zeventiende eeuw

 Kenmerkende aspecten:

• Het streven van vorsten naar absolute macht.

• De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek.

• Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.

• De wetenschappelijke revolutie.

Tijdvak 7 Tijd van pruiken en revoluties (1700-1800)

Achttiende Eeuw

 Kenmerkende aspecten:

• Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen.

• Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te geven (verlicht absolutisme).

• Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme.

• De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap.

Tijdvak 8 Tijd van burgers en stoommachines (1800-1900)

Negentiende Eeuw

 Kenmerkende aspecten:

• De industriële revolutie die in de westerse wereld de basis legde voor een industriële samenleving.

• Discussies over de ‘sociale kwestie’.

• De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie.

• De opkomst van emancipatiebewegingen.

• Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces.

• De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme.

Tijdvak 9 De eerste helft van de Twintigste Eeuw

Tijd van twee wereldoorlogen (1900-1950)

 Kenmerkende aspecten:

• De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie.

• Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en fascisme / nationaalsocialisme.

• De crisis van het wereldkapitalisme.

• Het voeren van twee wereldoorlogen.

• Racisme en discriminatie die leidden tot genocide, in het bijzonder op de joden.

• De Duitse bezetting van Nederland.

• Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en de betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering.

• Vormen van verzet tegen het West-Europese imperialisme.